Grafika wykorzystywana do publikacji

http://flickrcc.bluemountains.net/flickrCC/index.php

Grafika znaleziona w Internecie
 
Wielu dorosłych i dzieci mylnie sądzi, że grafika znaleziona w Internecie należy do nich i mogą z nią robić co chcą. Jak w każdym micie, tak i w tym, jest odrobina prawdy. Choć prawo autorskie mówi wyraźnie, że wszystkie utwory są chronione bez żadnych formalności, to - na szczęście dla zwykłych użytkowników - są od tej reguły pewne wyjątki.

Pobrane z legalnego źródła materiały mogą być przez nas wykorzystane w celach osobistych, na własny użytek. Udostępnione w Internecie zdjęcia, teksty, czy filmy możemy wielokrotnie przeglądać, często także zapisywać na dysku, a nawet przesyłać znajomym, czy rodzinie. Możemy także użyć tych materiałów w celach edukacyjnych – pod warunkiem, że podamy informację o autorach i źródle pobrania i będziemy z nich korzystać na terenie placówki edukacyjnej. Oba wyjątki w prawie autorskim, czyli dozwolony użytek publiczny (dający specjalne uprawnienia instytucjom o charakterze oświatowym i ośrodkom informacyjnym) oraz dozwolony użytek osobisty nie mówią jednak nic o zgodzie na rozpowszechnianie znalezionych utworów. Nie możemy ich publikować w Internecie bez wyraźnej zgody właściciela praw autorskich.

Zwykle trudno jest odnaleźć i skontaktować się z właścicielami praw autorskich. Lepszym sposobem jest szukanie takich materiałów, które posiadają zgodę na ich publikację (czasem niezbędna jest też zgoda na tworzenie z interesujących nas materiałów utworów pochodnych) umieszczoną na stronie, z której je pobieramy.

Z pomocą autorom i użytkownikom przyszła amerykańska organizacja pozarządowa Creative Commons, która przygotowała specjalne licencje, dzięki którym autor łatwo może oznaczyć, na jakich zasadach udostępnia swoje dzieło, oraz wyszukiwarki, które ułatwiają odbiorcom odnalezienie prac z odpowiadającą im licencją. Licencje Creative Commons działają na zasadzie „pewne prawa zastrzeżone” – granice dozwolonego użytku są szersze i wyraźniejsze niż te wytyczone na zasadzie „wszelkie prawa zastrzeżone”. Decydując się na opublikowanie swych utworów na licencji Creative Commons, autor może wybierać w czterech różnych warunkach udostępniania utworu:  

Uznanie autorstwa (ang. Attribution)

Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne pod warunkiem, że zostanie przywołane nazwisko autora pierwowzoru.

Użycie niekomercyjne (ang. Noncommercial)

Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie dla celów niekomercyjnych.

Bez utworów zależnych (ang. No derivative works)

Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór jedynie w jego oryginalnej postaci – tworzenie utworów zależnych nie jest dozwolone.

Na tych samych warunkach (ang. Share Alike)

Wolno rozprowadzać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.

Dzięki inicjatywie Creative Commons nie musimy „po omacku” szukać prac ze zgodą na publikację. Wystarczy wejść na stronę http://creativecommons.pl lub skorzystać z innych miejsc dostępnych w sieci, a pozwalających wyszukać grafiki opatrzone licencją CC. Najbardziej popularne to wyszukiwarka Google uruchomiona w trybie przeglądania grafiki. Przy wykorzystaniu zaawansowanych opcji wyszukiwania możemy zaznaczyć, że szukamy grafiki tylko na licencji CC.

Dorota Janczak, Fragment artykułu:Wykorzystanie grafiki według prawa autorskiego